صلاحیت دادگاه ها و نکات مرتبط با آنها

برای آنکه بخواهیم دعوایی را طرح کنیم، لازم است صلاحیت دادگاه ها را بدانیم. به این صورت که بدانیم آن دعوا در صلاحیت کدام دادگاه است. یا به عبارت دیگر، کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوای مدنظر ما را دارد. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو در این مقاله به بررسی صلاحیت ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

صلاحیت دادگاه ها

همانطور که گفتیم، در این مقاله به بررسی صلاحیت دادگاه ها و تاثیرات آن در تنظیم و ارائه دادخواست می پردازیم. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا یک اشتباه ساده میتواند باعث رد و ابطال دادخواست شود. در نتیجه با تکرار امور، روند رسیدگی را به تعویق بیاندازد. بهترین وکیل در تهران ، وکیل پایه یک دادگستری است که با علم بر صلاحیت دادگاه ها برای اقامه دعوا و با ارائه دادخواست به دادگاه صالح روند پرونده را آغاز میکند.

انواع صلاحیت دادگاه ها

انواع صلاحیت دادگاه ها به شرح زیر است:

• صلاحیت ذاتی
• صلاحیت نسبی (محلی)

یکی از امور مهم در این بحث امور کیفری هستند. در نظر داشته باشید که در صورت نیاز بهترین راه قبل از انجام هرکاری، مشاوره تخصصی با بهترین وکیل کیفری در تهران است. در ادامه به بررسی نکات هر یک میپردازیم.

صلاحیت ذاتی

در این نوع از صلاحیت دادگاه ها ، صلاحیت یک مرجع را با توجه به عوامل زیر تعیین می کنیم:

• صنف : منظور قضایی یا غیر قضایی بودن دعوا است.ا گر دعوا قضایی باشد،قابلیت طرح در دادگاه های دادگستری را دارد. اگر غیر قضایی باشد : باید در مراجع اداری رسیدگی صورت گیرد.
• نوع : در این بخش منظور تقسیم از حیث عمومی و اختصاصی بودن است.مراجع عمومی صلاحیت رسیدگی به همه دعاوی را دارند مگر آنچه را قانون استثنا کرده باشد و مراجع اختصاصی صلاحیت رسیدگی به هیچ دعوایی را ندارند مگر آنچه را که قانون تعیین نموده باشد.
•  درجه : دادگاه ها از حیث درجه به دادگاه تالی و دادگاه عالی تقسیم میشوند. بدین صورت که، دادگاه بدوی (ابتدایی ) نسبت به دادگاه تجدید نظر درجه پایین تر(تالی) ودادگاه تجدیدنظر نسبت به دادگاه بدوی (ابتدایی) دادگاه بالاتر(عالی)محسوب میشود.

صلاحیت نسبی(محلی)

طبق گفته بهترین وکیل در تهران ، به صلاحیت دادگاه ها از حیث منطقه جغرافیایی صلاحیت محلی یا نسبی گفته میشود. اصلی که در حقوق وجود دارد که چنانچه دعوایی منقول باشد. دادگاه صالح به رسیدگی ، دادگاه محل اقامت خوانده است. چنانچه دعوا راجع به مال غیر منقول باشد در صلاحیت دادگاه محل وقوع مال غیر منقول است. به راحتی می توان نتیجه گرفت یکی از مهم ترین تقسیم بندی های دعاوی بحث منقول و غیر منقول بودن دعاوی می باشد. در صلاحیت دادگاه ها دو نکته زیر بسیار مهم است:

• در صورتی که در دعوایی در تشخیص منقول یا غیر منقول بودن دعاوی ابهام پیش بیاید ،اصل بر منقول بودن دعاوی است و غیر منقول بودن اسثتثنا میباشد.
• چنانچه دعوای منقول و غیر منقول باهم همراه باشند،دادگاهی به هر دو موضوع رسیدگی مینماید که صلاحیت رسیدگی به دعوای غیر منقول را دارا میباشد.

به منظور مشاوره تلفنی و یا رزرو مشاوره حضوری با محمد حاجیلو، با شماره تلفن وکیل پایه یک دادگستری تماس حاصل نمایید: 09121275588 و 28425688-021

اختلاف در صلاحیت دادگاه ها

اختلاف در صلاحیت دادگاه ها زمانی رخ می دهد که دادگاه نسبت به اقامه دعوا خود را صالح نداند. دعوا در چند جا مطرح شود. هیچ یک هم قرار عدم صلاحیت را صادر ننمایند.

به عبارت دیگر در دو حالت اختلاف در صلاحیت دادگاه ها رخ خواهد داد:

• حالت اول : دعوایی در دادگاه اقامه می شود . دادگاه مربوطه قرار عدم صلاحیت خود را نسبت به این موضوع مطرح شده صادر می کند. دعوا را به دادگاهی دیگر ارجاع می دهد. این دادگاه هم عدم صلاحیت دادگاه اول را نپذیرفته. خود را صالح در پذیرش دعوای مطرح شده نمی داند. پس بدیهی است در این حالت در میان دادگاه ها، اختلاف به وجود می آید. در این حالت پرونده به مرجعی که صالح باشد فرستاده می شود. تا به اختلاف رسیدگی شود.
• حالت دوم: دعوایی به طور همزمان در چند مرجع قضایی مطرح می شود. هر یک از دادگاه ها با علم اینکه این موضوع در سایر واحد ها مطرح شده است . هیچکدام قرار عدم صلاحیت را صادر نکرده. خود را در رسیدگی به دعوای مطرح شده صالح می دانند. پس در این حالت مراجع رسیدگی کننده موظف است تا به مرجع حل اختلاف موضوع را گزارش دهد . تا دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای اقامه شده مشخص شود.

مراجع حل اختلاف و تعیین صلاحيت دادگاه ها

مراجع حل اختلاف و تعیین صلاحیت دادگاه ها به سه دسته اصلی و مهم تقسیم می شوند که با توجه به شرایط موجود انتخاب می گردند. این سه دسته کلی عبارت اند از:

ديوان عالي كشور در حل اختلاف

• چنانچه اختلاف در صلاحیت دادگاه ها بین عمومي دو حوزةقضايي از دو استان باشد با توجه به تبصرة ذيل ماده 27 ق.آ.د. مدني موضوع در صلاحيت ديوان عالي كشور است.
• حل اختلاف در صلاحيت بين دادگاههاي انقلاب از حوزة دو استان و دادگاههاي نظامي از حوزة دو استان و دادگاههاي تجديدنظر دو استان، با ديوان عالي كشور است.
• حل اختلاف در صلاحيت بين دادگاههاي مختلف دو حوزة قضايي از يك استان با ديوان عالي كشور است.
• چنانچه بين دادگاههاي عمومي و انقلاب و نظامي يك استان نيز اختلاف در صلاحيت محقق شود حل آن با ديوان عالي كشور است.
•   هرگاه بين ديوان عالي كشور و دادگاه تجديدنظر استان در مورد صلاحيت اختلاف شود نظر مرجع عالي (ديوان عالي كشور) لازم الاتباع است.

ديوان عالي كشور در تعیین مرجع صالح

اين احتمال وجود دارد كه دادگاه عمومي، انقلاب و نظامي در رسيدگي به دعوا يا امري كه در آن مطرح گرديده، با اعتقاد به صلاحيت مراجع غير دادگستري از خود نفي صلاحيت نمايند. در اين صورت به موجب ماده 28 آیین دادرسی مدني و رأي وحدت رويه 660 از ارسال پرونده به مرجعي كه صالح تشخيص داده‌اند ممنوع بوده و مي‌بايست آن را براي تعيين صلاحیت دادگاه ها ، به ديوان عالي كشور ارسال نمايند. بنابراين چنانچه هر يك از سه دادگاه مزبور، براي مثال به صلاحيت ادارة ثبت كه از مراجع قضايي غير دادگستري است از خود نفي صلاحيت نمايند، مي‌بايست پرونده را، جهت تعيين مرجع صالح به ديوان عالي كشور بفرستند.

دادگاه تجديدنظر استان

• اختلاف در صلاحیت دادگاه ها اعم از هم عرض حوزة قضايي استان
• اختلاف در صلاحیت دادگاه ها اعم از بدوي و دادگاه تجديدنظر استان

جمع بندی نکات مراجع حل اختلاف در صلاحیت دادگاه ها

همانطور که پیشتر در باب صلاحیت دادگاه ها گفتیم دیوان عالی کشور و دادگاه تجدید نظر دو مرجع حل اختلاف در تعیین این صلاحیتها هستند.

یکی از موارد اختلاف در صلاحیت ها که به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شود، ممکن است هم عرض و غیر هم عرض در دو حوزه قضایی باشد. یا دادگاه غیر هم عرض در یک حوزه قضایی باشد. منظور از دادگاه هم عرض دو دادگاه هایی است که در یک راستا خدمت می کنند . ممکن است اختلاف بین دو دادگاه هم عرض از جمله دادگاه های حقوقی، عمومی، نظامی و دادگاه  تجدید نظر که در دو حوزه استانی هستند اختلاف پیش بیاید که مرجع رفع اختلاف دیوان عالی کشور است. همچنین اگر دادگاه های غیر هم عرض چه در یک حوزه و یا دو حوزه قضایی باشد ، باید برای اختلافات به دیوان عالی کشور ارجاع داده شود.

در این بین مواردی که اختلاف میان دادگاه های دادگاه هم عرض در یک حوزه قضایی پیش بیایید.  

وکیل پایه یک دادگستری در تهران

دفتر حقوقی محمد حاجیلو ، وکیل پایه یک دادگستری ، متخصص در امور حقوقی و کیفری ، با آگاهی کامل از صلاحیت دادگاه ها آماده ارائه خدمات به مراجعین می باشد. با ما تماس بگیرید: 09121275588 و 28425688-021